Македонски центар за меѓународна соработка - МЦМС

Вкупно 35 избирачки места во 18 градови во Северна Македонија беа набљудувани со цел да се провери дали лицата со попреченост можеле да го остварат правото на глас заклучно со 8 мај кога се одвиваа вториот изборен круг од Претседателските и Парламентарните избори. Оваа иницијатива ја покренаа МЦМС и Комисијата за спречување и заштита од дискриминација (КСЗД) за да утврдат дали Владата на РСМ и Државната изборна комисија постапиле според пресудата на Основниот граѓански суд во Скопје според која требаше да преземат мерки со кои ќе им се овозможи лицата на попреченост непречено да го остварат своето право на глас.

Графикон: Ако избирачкото место е на кат, дали постои пристапен лифт или платформи кои се на нивоа со скалила?

За жал, оваа граѓанска акција покажа дека државата не постапила согласно донесената пресуда. Инфраструктурата и просторот до и во избирачките места се уште не се прилагодени согласно Конвенцијата за заштита на правата на лицата со попреченост. Ваквата ситуација ги спречува лицата со попреченост да излезат на денот на изборите и да го остварат своето право на глас.

Граѓанскиот мониторингГраѓанскиот мониторинг покажа дека 27 избирачки места немаат соодветен паркинг кој е обележан со боја со висок контраст, иако имањето на дополнителен паркинг простор за лицата со попреченост е од суштинско значење за да можат безбедно да маневрираат во и надвор од нивното возило. Исто така, 12 од набљудуваните избирачки места немаат соодветна рампа која ќе им олесни пристап до просторијата за гласање, а две третини имаат избирачко место кое може да обезбеди влез со доволна широчина за лицата кои имаат дополнително помагало или инвалидска количка да можат лесно да влезат.

„Избирачкото место се наоѓа на место со скали, поради што е поставена рампа со стрмен наклон. Влезната врата е премногу тесна (претпоставувам со ширина од 60 см). Меѓутоа ако сепак успееш да ги поминеш овие препреки наидуваш на нова препрека, односно пред влезната врата, од каде што е поставена рампата, се поставени полици за книги, со оправдување дека тој влез во библиотеката не се користи. Колку е дискриминирачко и деградирачко чувството кога и по завршувањето на гласањето, иако е поставена рампа, сепак не може да се влезе во единствената градска библиотека“, вака еден од набљудувачите го опишува своето искуство од гласачкиот ден.

За жал, голем дел од избирачките места (24) се во згради со повеќе катови за кои не постои пристапен лифт што ќе им овозможи на овие лица да стигнат до просторијата за гласање.

Малку подобар е случајот со параваните поставени кај прилагодените (ниски) површини за пишување. Набљудувачите известиле дека на 27 од избирачките места имало такви заштита на тајноста на гласањето. На 16 од мониторираните избирачки места забележано е постоење на шаблон со Браева азбука, а на исто толку места не бил поставен.

Податоците добиени од оваа граѓанска акција говорат дека Северна Македонија се уште е далеку од воспоставување на еднаков третман на лицата со попреченост при остварување на нивното право на глас. Државата треба да обезбеди и де факто еднакви можности на лицата со попреченост за да може тие целосно да учествуваат на изборите.

За вклучување во оваа иницијатива беа контактирани 88 граѓански организации кои работат или ги застапуваат правата на лицата со попреченост. Претставниците од овие организации беа поканети да учествуваат во мониторингот на пристапноста на гласачките места додека го остваруваат своето право на глас. Погледнете го целосниот извештај од набљудувањето.