Македонски центар за меѓународна соработка - МЦМС

Жените од руралните средини во Североисточниот регион, кои досега ретко добиваа простор и поддршка за активно учество во јавниот живот, за првпат се сретнаа на Регионална средба за вмрежување во Крива Паланка, организирана со цел да се поттикне женското учество во локалното одлучување и граѓанскиот активизам. Ова е првата од вкупно три планирани регионални средби во рамките на проектот „Активни жени“.

Настанот ги собра жените од населбите Карпош и Пуковско од Куманово, Конопница, Мождивњак и Дурачка Река/Станци од Крива Паланка и Кетеново, Шлегово и Туралево  од Кратово,  кои споделија лични искуства, предизвици и иницијативи насочени кон подобрување на условите во нивните заедници.

Мотивирани за акција и иницијатива

„Прв пат доаѓам на ваков организиран настан и се чувствувам мотивирано да делувам во мојата заедница. Вмрежувањето овозможува гласот на руралните жени да се слушне посилно при креирање на локалните политики, додека заедничкото делување придонесува за поефикасно решавање на клучните предизвици со кои сите се соочуваме, истакна Емилија Јакимовска од населбата Карпош, Куманово.

Нагласувајќи ја важноста на женско поврзување и охрабрување, слична порака испрати и Светлана Кирова  од Шлегово, која очекува конкретни промени во нејзината заедница.

„Иако жените се соочуваат со бројни бариери, промената е веќе започната. На наша иницијатива ја обновивме месната заедница, што претставува огромен чекор напред за целото село. Овој потег не е само израз на наша желба, туку јасна и реална потреба. Тоа покажува дека кога жените се здружуваат и преземаат иницијатива, можат да придонесат за вистински промени во заедницата“, рече Кирова.

Предизвици и бариери

И покрај растечката волја за промени, руралните жени се осврнаа и на главните причини за слабиот женски активизам. Се  уште се соочуваат со длабоко вкоренети општествени бариери кои ја отежнуваат нивната активна улога во заедницата.

„Патријархалните норми и политичките поделби сè уште ја кочат женската иницијатива. Во многу рурални средини жените се уште се гледаат само како поддржувачи, а не како носители на одлуки. Честопати се игнорира нивниот глас. Време е да се надминат стереотипите и да се отвори простор за еднакво учество, засновано на капацитет, а не на пол или политичка припадност“, вели младата Мирела Стојчевска од Конопница, Крива Паланка.

Негативно искуство за отпорот кон жените и поинаквата перспектива кон нивниот активизам сподели и Јасминка Јакимовска, единствена жена од Крива Паланка која била претседателка на Месната заедница во село Станци.

„Иако поднесував барања и настојував да отворам дијалог, вратите на општината ми останаа затворени. Сепак, тоа не ме обесхрабри. Зашто секоја жена што ќе се охрабри да проговори, да се спротивстави на молкот или да поведе иницијатива, претставува чекор напред,  не само за себе, туку за целата заедница. Нашиот глас заслужува да биде слушнат, а нашата посветеност – препознаена и поддржана“, истакна Јакимовска.

Учесничките на средбата заклучија дека  клучни пречки за поголема активност на жените во руралните средини е недостигот на информации и мотивација, што често ја задушува иницијативата уште на самиот почеток.

„Голем дел од жените не се доволно информирани за своите права и за начините како можат да се вклучат во иницијативи или да бараат промени. Кај многу од нив е присутен и недостаток на амбиција, што дополнително ја намалува нивната активност. Од друга страна, општината често само нè препраќа од една служба до друга, без реална поддршка“ , смета Тамата Костадиновска од Туралево, кратовско.

Жените – двигатели на промени

Тие беа едногласни  дека женската мобилизација е процес,кој е можеби тежок, но возможен. Иако се уште се на почеток, овие рурални жени носат голема волја за промена и енергија која може да ја трансформира заедницата.

„Ги дефиниравме проблемите едногласно, стапивме во контакт со општината и имаме план за работа. Поттикнати сме од желбата за подобри услови во нашата средина. Веруваме дека со заедничка посветеност и континуирана соработка можеме да создадеме вистински промени“, потенцираше Весна Ристевска од Куманово.

Учесничките изразија задоволство од досегашните активности на проектот „Активни жени“, кои им помагаат да се слушне женскиот глас, но и да бидат информирани и инклузивно да настапуваат пред надлежните институции.

„Сега знам како законски да донесам промена. Научивме сè да документираме, и најважно, конечно се слуша нашиот глас. Ние сме жени ентузијасти и нема партија што ќе нè обои, ниту институција што ќе не раздвои“, потенцираше кумановката Емилија Јакимовска.

Институционална поддршка

На средбата присуствуваше и координаторката на Комисјата за еднакви можности од Општина Крива Паланка Гордана Ристовска, која посочи дека мобилизацијата можеби оди тешко, но дека токму ваквите настани се вистинската можност за охрабрување и активирање на жените.

„Знам дека физичката оддалеченост и недостатокот на транспорт се едни од  клучните причини за слабото женско учество. Но ги охрабрувам жените да учествуваат во буџетски форуми и да даваат предлози, зашто општината реализира добар дел од граѓанските приоритети. Оваа средба со толку многу жени покажува колку се силни и активно ќе се залагам за јакнење на нивното учество во процесите на одлучување“, рече Ристовска.

На крајот беа детектирани заедничките проблеми на вклучените заедници што директно влијаат врз квалитетот на животот. Жените укажаа на хронични проблеми со водоснабдување, недовршена канализација, слаба осветленост, лоша патна поврзаност, како и недостиг од здравствени установи, детски и рекреативни простори.

Регионалната средба беше доказ дека кога жените се поврзуваат, се охрабруваат и поддржуваат една со друга, се раѓа вистинска промена. Преку размена на искуства, научени лекции и лични приказни, тие градеа солидарност и даваа нови идеи. Ова е само почеток на една посилна, поврзана и гласна женска мрежа.

Проектот „Активни жени“,го спроведува Хуманитарно Здружение „Мајка“ од Куманово, во партнерство со Регионален центар за одржлив развој од Кратово, РЦС „Спектар“ од Крива Паланка и Фондација за развој на мали и средни претпријатија од Куманово. Проектот е поддржан од Владата на Швајцарија преку програмата Цивика мобилитас, што ја спроведува МЦМС.