Македонски центар за меѓународна соработка - МЦМС

„Управување со цврст отпад/депонии потреби наспроти можности” беше темата на традиционалниот Национален форум на Цивика мобилитас одржан денес, 30 јуни 2021г., во хотелот Александар Палас во Скопје.

Националниот форум го отвори НЕ Сибил Сутер Техада, амбасадорката на Швајцарија која им порача на присутните дека сите, и како институции и како граѓани, сме одговорни да и помогнеме на природата да се возобнови.

„Експертите предлагаат и креираат решенија кои се безбедни за сите. Од друга страна, граѓаните и граѓанските организации треба да бидат вклучени во процесот на планирање и имплементација, за да бидат сигурни дека надлежните институции ќе управуваат со отпадот на правилен начин“, рече амбасадорката Сутер Техада.

Во дискусијата учествуваа градоначалниците на Куманово и Гостивар и претставничка на Министерството за животна средина и просторно планирање (МЖСПП).

„Дали ние како општество без разлика на политичката определба сме подготвени да платиме за услугите?“, праша Максим Димитриевски, градоначалникот на Куманово. Тој смета дека цените на услугите треба да бидат реални за разлика од фактичката состојба. „Државата и општините се многу лоши менаџери во оваа област. Да бевме добри немаше да биде ваква состојбата. Иднината е во јавно-приватно партнерство, додаде Димитриевски.

Градоначалникот Таравари се осврна на депонијата Русино, каде е планирана една од петте регионални депонии во државата. Тој истакна дека им се приклучиле на граѓаните и граѓанските приклучиле на протестите против локацијата на регионалната депонија. „Успеавме да издејствуваме краткорочно решение, Министерството да ја разгледа можноста за дислокација на оваа регионална депонија“.

Ана Мазнева – Каранфилова вели дека со граѓанскиот сектор треба да се дискутира за подигнување на јавната свест на граѓаните. „Тие се најкопетентни за ова прашање и можат да работат многу со граѓаните“. Таа истакна дека инвестициите во инсфеаструктура за отпад чинат многу пари кои делумно ги добиваат од швајцарската Влада, а за остатокот Владата ќе се задолжи кај Светската банка.

Претставниците на граѓанските организации дебатираа со панелистите колку локалната самоуправа одржува континуитет во стратегиите за управување со цврст отпад, каква е соработката меѓу институциите, општините и граѓанскиот сектор за јакнење на инспекцискиот надзор во оваа област, колку реално се работи на едукација на населението за придобивките од регионалните депонии и сл.

Лиле Поповска, претставничка од Граѓански инспекциски совет (ГИС) посочи дека еден од проблемите е тоа што системот за отпад не е доволно контролиран. Таа смета дека е потребна поголема координација помеѓу инспекторите на национално и локално ниво плус, потребно е да се вгради граѓанска контрола во инспекцискиот надзор.

Според Горан Видачек од Македонско – хрватстко друштво, треба да се воспостави комунална полиција за да се подобри состојбата на терен. Константин Караев од организацијата Чејнџмејкери, смета дека измените во Законот за отпад не се соодветни особено кога контролата и надзорот во државата се толку слаби.

За прв пат пред јавноста беше презентирана бизнис идејата на Зока енерџи солушн која се однесува на менаџирање со отпад и производство на енергија од него. Проектот предвидува собирање на отпад од 74% од територијата на државата и 48% од населението, што ќе доведе до затварање на сите депонии.

Лазе Филипов, претставникот на компанијата истакна дека во Македонија има три пати повеќе депонии од бројот на населени места и нивното решение веќе функционира во повеќе европски градови.

Покрај Зока енерџи солушн, своја презентација имаа и Пакомак кои се осврнаа на новите модели на селекција на отпад.

Националниот форум е првиот настан со физичко присуство кој оваа година го одржа програмата Цивика мобилитас, почитувајќи ги сите здравствени протоколи. Настанот го посетија 78 претставници на граѓанските организации.